شرکت بورس انرژی ایران با هدف ساماندهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حامل های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر حامل های انرژی، فراهم آوردن دسترسی غیر تبعیض آمیز و منصفانه اعضاء به بسترهای معاملاتی، همكاری و هماهنگی با نهادهای مالی، شركت ها، سازمانها و نهادهای متولی بازارهای انرژی از جمله وزارتخانه های نفت، نیرو و صنعت و معدن و تجارت و شرکت های ملی نفت ایران، ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران، ملی صنایع پتروشیمی، توانیر، مدیریت شبکه برق ایران، مدیریت منابع آب ایران و سازمان حفاظت محیط زیست در تیرماه 1391 با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور به صورت شرکت سهامی عام تاسیس شده و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت مینماید.
بورس انرژی ایران، به عنوان یک بورس کالایی، تشکلی خودانتظام است که امکان انجام معاملات حامل های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و سایر حامل های انرژی) و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. در بورس انرژی ایران نیز مشابه سایر بورس ها، تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور داشته که با انجام داد و ستد در فضایی رقابتی، دستیابی به قیمت های تعادلی حامل های انرژی را میسّر میسازند.
بورس انرژی ایران دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی میباشد. در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته شده در بورس و در بازار مشتقه، اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار میگیرند. کالاهای تک محمولهای و خارج از گونه نیز در بازار فرعی قابلیت معامله دارند. بازار فیزیکی خود شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حاملهای انرژی و بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله میباشد. همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بینالمللی هستند. در بازار فیزیکی معاملات در قالب قراردادهای نقدی، نسیه، سلف، کشف پریمیوم انجام میپذیرند و قراردادهای آتی، اختیار معامله و سلف موازی استاندارد و ... نیز قابلیت معامله در بازار مشتقه را دارا میباشند.
بر این اساس کلیه حاملهای انرژی در صورت داشتن سابقه فعالیت قابل اتکاء عرضهکننده در بازار کالای مورد پذیرش، امکان کشف عادلانه قیمت با توجه به میزان عرضه کالا توسط متقاضی و عدم شمول محدودیتهای قیمتگذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا همچنین ارائه تعهدات مصرح در دستورالعمل پذیرش توسط متقاضی با تصویب هیات پذیرش یا کمیته عرضه بورس انرژی به عنوان کالای اصلی یا مشابه امکان معامله در بورس انرژی را دارند.
در بورس انرژی ایران معاملات در بازار فیزیکی بسته به تعداد عرضهکنندگان در یک نماد معاملاتی و شرایط عرضه به سه روش حراج حضوری، معاملات تمام الکترونیکی و عرضه یکجا انجام میپذیرد. معاملات در بازار مشتقه نیز به صورت تمام الکترونیکی انجام میپذیرد.